Historia
Parafia Pana Jezusa Dobrego Pasterza
Dlaczego kościół w Rudy-Rysie otrzymał taki patronat trudno ustalić, ale ks. proboszcz Bogusław Pasierb zapewnia, że i przed tutejszym obrazem Matki Bożej Śnieżnej można uprosić wiele łask.
Obok obrazu w prezbiterium umieszczono figury świętych: Piotra i Pawła, pochodząca ze starego kościoła. Tabernakulum wykonano ze stali i mosiądzu, symbole eucharystyczne na nim są złocone i srebrzone. Ołtarz główny posoborowy marmurowy wykonano w 1976 roku. Na konstrukcji drewnianej oddzielającej prezbiterium od nawy znajduje się rzeźba św. Stanisława ze Szczepanowa oraz drewniana chrzcielnica ocalona z pożaru starego kościoła. Po stronie prawej znajduje się kaplica Matki Bożej Fatimskiej, a w niej ołtarz marmurowy z 1976 roku, tabernakulum, prawdopodobnie ze starego kościoła, wykonane ze stali i brązu i współczesna figura Matki Bożej Fatimskiej umieszczona na tle stylizowanego słońca. Z wystrojem wnętrza koresponduje drewniana Droga Krzyżowa zaprojektowana i wykonana w 1981 roku przez Bogdanę i Anatola Drwalów z Tarnowa.
Wszystkie wykonywane prace podejmowane są ogromnym wysiłkiem parafian i dzięki zaangażowaniu pracujących tu księży proboszczów. Rudy-Rysie jest jedną z najmniejszych parafii.
Od 1938 roku funkcjonuje cmentarz, znajdują się na nim groby żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej. Pochowano w nich 38 żołnierzy austro-węgierskich i 45 Rosjan.
Parafia liczy 585 mieszkańców. Obecnie proboszczem, od sierpnia 2008, jest ks. Bogusław Pasierb. Parafialny odpust przypada w niedzielę po 5 sierpnia.
75 LAT PARAFII RUDY-RYSIE
Wieś powstała stosunkowo późno, jak na osadnictwo przypadające w tym rejonie. Dla Rysia jest to rok 1602, dla Rudy rok 1748. W XIX wieku Rudy i Rysie kupił na licytacji wraz z Przyborowem i Łękami Jakub Łasiński. Kolejnym właścicielem wsi był Franciszek Łapiński, a następnie Józef Łasiński. W miejscowości Rudy-Rysie bieda była zauważalna, świadczy o tym notatka na łamach „Związku Chłopskiego” (1904, nr 3) że we wsi „bardzo biednie żyją wszyscy, prawie bez zarobku, żeby mogli swoje się wydatki opłacić i wyżywić rodzinę”. Tym bardziej należy docenić starania mieszkańców wsi o utworzenie parafii.
Najstarszym miejscem kultu była drewniana kapliczka na skraju lasu. W środku kapliczki znajdował się posąg św. Onufrego w postawie klęczącej. Pierwszy kościół (w kronikach parafialnych określa się go jako kaplicę) drewniany wybudowano w 1831 roku, właśnie w miejscu, gdzie dziś stoi odnowiona w 2000 roku kaplica św. Onufrego, patrona lasów i leśników (na wprost plebanii). Ówczesny właściciel Rud, Rysia, Przyborowia i Łęk – Jakub Łasiński rozpoczął starania o nadanie prawa do odprawiania w nim nabożeństw, tak by mieszkańcy na modlitwę nie musieli udawać się do odległego Szczepanowa. Ówczesny biskup Józef Pukalski jednak odmówił, zgodę taką wydał dopiero biskup Ignacy Łoboś w 1890 roku. W latach 1900-1906 kościół rozbudowano, a w 1902 roku nadano mu wezwanie Matki Bożej Śnieżnej na mocy dekretu papieża Leona XIII. W 1919 roku w Rudy-Rysiach powstała ekspozytura zależna od parafii w Szczepanowie. Kolejny etap rozbudowy trwał w latach 1919-1926, kiedy dobudowano szerszą część nawy i wzniesienie wieży. Kościół był drewniany jednonawowy. Do wąskiego prezbiterium zakończonego trójbocznie przylegała zakrystia, na drzwiach której widniał napis 1831. W kościele były trzy ołtarze z 1. połowy XIX wieku. W głównym znajdował się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem w typie Matki Bożej Śnieżnej oraz rzeźby św. Piotra i Pawła. Ołtarz boczny był poświęcony św. Stanisławowi biskupowi i w nim umieszczono jego rzeźbę barokowo-ludową z połowy XIX wieku. 19 września 1938 roku erygowano w Rudy-Rysiach parafię, decyzją biskupa tarnowskiego Franciszka Lisowskiego. Pierwszym proboszczem został ks. Jan Kanty Zachara. Parafia liczyła 697 katolików.
W 1948 roku do parafii należało 717. Kościół służył parafianom 40 lat. 26 czerwca 1978 roku w wyniku uderzenia od pioruna w czasie nocnej burzy spłonął. Udało się uratować obraz Matki Bożej Śnieżnej, 8 stacji Drogi Krzyżowej, figury św. Piotra i św. Pawła oraz św. Stanisława, chrzcielnicę drewnianą z 1. połowy XIX wieku i tabernakulum. Zabytki zostały przeniesione do nowego kościoła, którego budowę rozpoczęto w 1968 roku a zakończono w 1976 roku. Projekt i wystrój wnętrza nowego kościoła przygotowali profesor Politechniki Krakowskiej J. Tadeusz Gawłowski i M. Teresa Lisowska-Gawłowska, konstrukcje żelbetowe prof. Jan Grabacki, a konstrukcje stalowe mgr inż. Bogusław Brągiel. Budowla jest przykładem nowych trendów w architekturze sakralnej. Budowa kościoła była nie lada wyzwaniem dla ówczesnego proboszcza ks. Kazimierza Nowaka i budowniczych. Kierownikiem budowy był Zygmunt Marmol.
O kościele w m. Rudy-Rysie pisano w podręcznikach historii sztuki i architektury, widząc w nim przykład budowli awangardowo współczesnej, ale mieszczącej się w nurcie architektury wernakularnej. Tym mianem określa się styl narodowy, rodzimy, regionalny albo nawet ludowy czy wiejski, chłopski; jego przykładem jest gotyk nadwiślański czy styl zakopiański. Kościół w m. Rudy-Rysie nie eklektyczny, jak w niektórych sąsiednich parafiach, lecz awangardowy jest przykładem tego, że również współczesna awangardowa forma może wyrazić sacrum.
W wyrazie plastycznym bardzo ważną rolę spełniają duże powierzchnie witraży, na całych oszklonych ścianach. W dzień witraże „malują” wnętrze kościoła malarstwem „mobilnym”, zależnie od pogody, pory dnia i pory roku. Wieczorem i nocą oświetlony kościół, dzięki witrażom wygląda jak kolorowy znak.
Sztuka piękna. Architektura, s. 13
I tak początkowo było, parafianie starsi wspominają niepowtarzalny klimat tworzony przez grę naturalnego światła, wpadającego przez przezroczyste i kolorowe witraże. Niestety czy to wskutek niedostosowania oryginalnego projektu do warunków klimatycznych miejscowości, czy też w wyniku wykorzystania wadliwych materiałów budowlanych lub niewłaściwego wykonawstwa, cha-rakterystycznego dla okresu PRL-u, kościół okazał się niefunkcjonalny. W ścianach szklanych pękało szkło, w okresie ulewnych deszczów woda spływała do wnętrza, trudno było go ogrzać. Dlatego w kolejnych latach sukcesywnie eliminowano duże powierzchnie szklane. Na początku lat 90. zamurowano ścianę szczytową od strony północnej. Zastąpienie ścian stalowo-szklanych materiałem murarskim, nawet najlżejszym było niemożliwe, gdyż naruszałoby istniejący układ konstrukcji nośnej. Kolejne prace podjęto w latach 2005-2008. Projekt remontu ściany północnej, przeprowadzony w 2005 roku, opracował architekt Maciej Nejman z Tarnowa. Ścianę witrażową od zewnątrz pokryto płytami warstwowymi ściennymi, ocieplono styropianem, a ścianę południową – płytami poliwęglanowymi (czerwiec 2006). Na powierzchniach szklanych pozostałych ścian założono okna zespolone w kształcie sześciokątów. Podobnie postąpiono ze ścianą w kaplicy Matki Bożej Fatimskiej. Tu sześciokąty mają kolor niebieski i złoty (żółty).
W efekcie tych zmian prezbiterium nawiązuje do stylistyki zewnętrznej kościoła tylko przez kształt namiotu, trójkąta (odwrócona litera V). Na ścianie ołtarzowej zawieszono ocalony z pożaru obraz Matki Bożej Śnieżnej z XVIII lub XIX wieku, który odrestaurowano w 2005 roku.
Wspomnienie Matki Bożej Śnieżnej wiążę się z legendą wybudowania Bazyliki Santa Maria Maggiore – Bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie (jedna z czterech tzw. bazylik większych Rzymu obok Bazyliki Laterańskiej, Bazyliki św. Piotra na Watykanie i św. Pawła za Murami). Tradycja głosi, że Matka Boża przyśniła się papieżowi Liberiuszowi (352-366) oraz patrycjuszowi rzymskiemu Janowi i poleciła wybudowanie bazyliki ku jej czci w miejscu wskazanym przez śnieg. W nocy z 4 na 5 sierpnia spadł śnieg na wzgórze Eskwilinu i w miejscu tym wzniesiono kościół. Patrycjusz Jan i jego żona, którzy nie mieli dzieci, mogli dorobek swego życia ofiarować w dziedzictwie Matce Bożej.
